Сенімді қамқорлық астында, немесе бас бухгалтерді іздеу бойынша 5 кеңес
1. Лауазым бейінінен бастаңыз
Бұл – мен екі итерацияда жасауға ұсынатын өте дәстүрлі жол. Алдымен лауазымға қойылатын талаптардың толық тізімі жасалады, содан кейін тапсырыс берушімен бірге (әдетте, бұл CEO немесе қаржы директоры) өлшемшарттарды міндетті және қалаулы деп бөлу керек.
Бұл не үшін қажет: басшылар позицияға артық талаптарды қойып, жиі қателеседі. Мысалы, бір адамнан үлкен жұмыс тәжірибесін, еркін ағылшын тілін, бизнестің ерекшеліктерін терең түсінуді, ЖҚО құру тәжірибесін, ХҚЕС стандарттарын білуді, команданы басқару дағдыларын, тіпті «қолмен жұмыс істеуге дайын болуды» іздейді. Тіпті осындай керемет үміткердің табылу сәті түссе де, оның жалақыға деген үміттері сәйкес болады, ал компанияның сонша төлеуге дайын болуы екіталай.
_________________
Айтпақшы, бос жұмыс орны мәтінін қалай тұжырымдауға болатынын мына жерден білуге болады.
Сондай-ақ, мұндай жан-жақты дамыған маман көп ұзамай өзінің барлық дағдыларының сұранымсыз қалуынан жалығып кетуі мүмкін.
Бірде мен 1,5 жылдан кейін компаниядан кетіп, жұмыс іздеп жүрген үміткермен сұхбат жүргіздім. Іздеудің себептері туралы сұрағыма ол оған халықаралық командада жұмыс істеуге және бірнеше өкілдіктерге жетекшілік етуге уәде бергенін түсіндірді. Ал, іс жүзінде, ол тек ресейлік кеңсеге жауапты болды, ал оның ХҚЕС туралы білімі мүлдем сұранымсыз болды. Сұхбатта тексерілген еркін ағылшын тілі де қажет емес еді. «Мен бұл қажет болған бір ғана жиналысқа қатыстым, штаб-пәтері туралы барлық мәселелер қаржы директоры арқылы шешіледі, мен біліктілігімді жоғалтып бара жатқанымдай сезіндім», — деп, қосты ол.
2. Ұсынылған табыс деңгейін орташа нарықпен салыстырыңыз
Егер сіз нарықтан төмен жалақы ұсынсаңыз, ұзақ ізденіске немесе орта деңгейлі маманды жұмысқа қабылдауға дайын болыңыз — керемет бас бухгалтерлер өз құндылықтарын жақсы біледі.
3. Бірнеше іздеу арналарын пайдаланыңыз
Оның ішінде түйіндеме базасын талдау. Лайықты үміткерді бос жұмыс орнына жауап беру арқылы табудың сәті әркез түсе бермейді. Бұл өлшемшарттар бойынша іріктеу жасау және үміткерлерді одан әрі қызықтырудың мәні бар жағдай.
Мысалы, менің тәжірибемде сәтті жалдаудың бірі ұқсас бизнестегі ірі компанияның бас бухгалтерінің орынбасарларының бірі бос орынға шақырылған кезде болды. Үміткердің түйіндемесі базадан табылды, сонымен қатар ол оны 1,5 жыл бойы жаңартпады және өзі белсенді түрде жұмыс іздемеді
4. Үміткерлерді бағалаудың өлшемшарттарын белгілеңіз
Көбінесе осы позицияға үміткерді бағалау үшін кейстер қолданылады, ұқсас бэкграунды бар сарапшы (қаржы директоры, кеңесші) шақырылады. Сондай-ақ, үміткерге қандай да бір бизнес-мәселесін шешуді ұсынуға болады. Бастысы, сіздің сұрақтарыңыз бен тапсырмаларыңыз болашақ қызметпен байланысты болып, жаңылыстырмауы керек.
Мансаптық кеңеске келген клиенттердің бірі сұхбатта оған IPO-ға шығу үшін дайындықты қалай көретіні туралы өте белсенді түрде сұрақтар қойылғанын айтты. Мұндай тапсырма оны қатты қызықтырды. Бірақ қызметкер жұмысқа шыққан кезде, бұл тақырып жиналыстар мен кеңестерде айтылмады және іс жүзінде жұмыс компаниядағы бухгалтерлік есепті қалпына келтіру бойынша шараларға алып келді. «Сұхбаттар мен жұмыс күндері күту мен шындық туралы мемдердегідей ерекшеленді», — деп, шағымданды клиент. Егер оны жұмысқа алу барысында тапсырмалар бойынша нақты бағыттаса, онда ол жай ғана оферден бас тартар еді, сондықтан ол екі айдан кейін жұмыстан шықты.
5. Ұсыныстарды тексеру жолдарын алдын ала ойластырыңыз
Бас бухгалтер қаржылық және басқа да маңызды ақпаратпен жұмыс істейді, сондықтан бұл қызметкердің сенімділігі мен кәсіпқойлығына сенім арту өте қажет. Ең жақсы жолы – пікіріне мән беретін және сенімді адамдардан сіздің объективті кері байланыс алу мүмкіндігіңіз болған кезде.
Бас бухгалтер лауазымына үміткерлердің бірінде жақсы қызмет тізімі, жақсы білімі, тұрақты сертификатталуы бар болды, дегенмен, бұл үміткерге сақтықпен қарау керек деген ой туындады. Тіпті алынған ұсыныстарға да байланысты, мін тағылмады — мен оларды бейтарап-позитивті деп атаймын. Біз үміткер әлі жұмыс істеген ұйымнан ортақ таныстарды таптық, содан кейін көп нәрсе анық болды: үміткер алкогольді асыра пайдаланды. Компания басшылығы оның орынбасарына үміт арта отырып, онымен біраз уақыттан бері жұмыстан өз еркімен шығу туралы келіссөздер жүргізді.
Үміткерді іздеу кезінде тағы қандай жағдайға назар аудару маңызды
Ірі ресейлік және халықаралық компаниялардың бас бухгалтері Татьяна Шувалова және АT-компаниясының HRD, ұйымдастырушы-кеңесшісі Наталья Хаметдулова өздерінің сараптамалық пікірлерімен бөліседі.
— Сіздің ойыңызша, осындай сарапшыны компания ішінде дамыту немесе еңбек нарығында іздеу оңтайлырақ па?
Татьяна Шувалова: «Компанияның өсу кезеңіне байланысты. Мен бас бухгалтер 10 жыл бойы компанияда жұмыс істеп, осы уақыт ішінде компания өзгеріп, өсіп, гүлденіп, ал бас бухгалтер бұрынғы координаталар мен құндылықтар жүйесінде қалған жағдайларды жиі кездестірдім. Ал менеджмент нарыққа жаңа дағдыларға, құндылықтар мен тәсілдерге деген сұраныспен шығады. Әрине, бас бухгалтер компаниямен бірге өсіп дамитын кездер болады, және бұл ең сәтті оқиға. Менің тәжірибемде осындай мысал бар: мен шағын сервистік компанияға жұмысқа орналастым және біз өз өндірісімізбен бірге үлкен миллиардтық бизнеске айналдық».
— Басқа салалардағы үміткерлерді қараудың мәні бар ма немесе тек ұқсас бизнестегі адамдарға артықшылық беру қажет пе?
Наталья Хаметдулова: «Мен нақты жауап бере алмаймын. Бірақ мен, әрине, сол саладан қарайтын едім, себебі бухгалтерлік есепте өте үлкен айырмашылықтар бар (мысалы, өндіріс және бөлшек сауда). Ауысу кезінде үміткерге ұзақ уақыт бойы ерекшеліктер мен егжей-тегжейін түсінуге тура келеді. Алайда, сонымен бірге мен қатаң шектер қоймас едім, себебі саладан салаға ауыса алатын көп атқарымды бухгалтерлер бар. Әсіресе бағыттар жеткілікті жақын болса. Мысалы, онлайн-қызметтер, онлайн-дүкендер, онлайн-мектептер және т. б.
— Бас бухгалтердің кәсіпқойлығын қандай өлшемшарттар бойынша бағалауға болады: сертификаттау, салықтық тексерулерден сәтті өтуі, тағы сол сияқты?
Татьяна Шувалова: «Менің ойымша, негізгі білім мен өзгерістерді бақылау мүмкіндігі маңызды. Сертификаттау, көптеген курстардың өзі бәсекелестік артықшылықты бермейді және маманның нақты деңгейін көрсетпейді.
Мен жетістіктер мен нәтижелерді бағалайтын едім. Салықты сәтті тексеру немесе ескертусіз аудиторлық қорытынды — бұл нәтиже. Жиналған команда немесе оңтайландырылған процесс – бұл да нәтиже болып табылады.
Бизнес-процестерге қатысудың да деңгейі – бас бухгалтердің бизнестің қыр-сырын және ерекшеліктерін қаншалықты терең түсінетіндігі компанияның қанша салық төлейтініне, көршілес бөлімшелер арасындағы қатынастардың қаншалықты тиімді екендігіне байланысты болады. Сонымен қатар, бұл барлық сыртқы және ішкі тексерулерге көп көмектеседі — ең қауіпті, әлсіз орны қай жерде екенін білген кезде, оны көрсетпеген дұрыс.
Бейімделу, икемділік сияқты жеке қасиеттер де маңызды. Команданы құра білу және ішкі клиентке жұмыс істеу.
Академиялық білім маңызды, бірақ бұл позицияда олар үлкен рөл атқармайды».
— Қандай жеке қасиеттерге назар аудару керек?
Наталья Хаметдулова: «Маған бірде тамаша бас бухгалтер – жасқаншақ, сақ болуы керек екенін айтты. Мен бұған келісемін. Егер адам ақпаратты үнемі тексеріп отырса, егер ол үнемі нормалармен, заңнамадағы өзгерістермен барлығын салыстырып отырса, оның бағытында бәрі дұрыс болуы мүмкін. Мен осындай қызметкермен жұмыс істедім: сақтықтың арқасында ол бәрін бақылауда ұстады — әр сан, әр процесс, себебі ол біреуді ауыр жағдайға қалдырудан қатты қорықты. Иә, бұл сәттер қызметкер үшін ыңғайсыз болуы мүмкін (және мен де күйзелістен шығуға көмектескен жағдайларға тап болдым), бірақ бұл компания үшін артықшылық болады. Екінші жағдай – өзін-өзі дамытуға деген ұмтылысы: көп нәрсе өзгереді, адамның 20-30 жыл бұрын алған біліміне және "мен осылай әрдайым жасаймын" деген тезисіне сүйенбей, үнемі жаңа нәрсені үйренуі маңызды».
— Жұмысқа алу барысында, үміткердің құрылымды сұхбат құра алатынын немесе «осылай жасауға болмайды — осымен тоқтатылды» парадигмасында жұмыс істейтінін қалай түсінуге болады?
Татьяна Шувалова: «Икемділік пен бейімделудің тап өзі — үміткерді бағалау кезінде өте маңызды қасиеттердің бірі. Тіпті басқыншы салық ортасының шындығында бизнестің ерекшеліктерін ескеру, алдын ала қамын ойлау және бизнес-процестерді артық қағаздармен буындырмау мүмкіндігі әрқашан бар.
Үміткердің қандай парадигмада өмір сүретінін ол айтқан әңгімелерден түсінуге болады. Мен әрқашан табысқа жетудің оқиғасын баяндауды сұраймын — не істедім, қалай және неге. Үміткердің қандай нәрсеге баса назар аударатынын, қандай сөз тіркестерін қолданатынын бақылаймын: „мен қорқытқан кезде, олар келісуге мәжбүр болды: салық әкімшілігі келеді — содан кейін барлықтарың білетін боласыздар!“ деген сөздерге қарағанда, „мен сендірдім“, „біз келістік“ жағымдырақ естіледі».